Гадоў 20 таму Іван Ціхан і Вадзім Дзевятоўскі былі непрымірымымі сапернікамі ў сектары і пакаралі сусветныя п'едэсталы. Пазней - плячо ў плячо адстойвалі правасць у спрэчцы WADA. Кар'еры і лёсы гэтых двух спартсменаў настолькі часта перасякаліся, што, ракіроўка, якая здарылася напярэдадні ў кіраўніцтве Беларускай федэрацыі лёгкай атлетыкі, здаецца цалкам заканамернай. Міжволі пачынаеш пытаць сябе: «Ну а хто ж яшчэ?» З чацвярга менавіта Іван Ціхан узначальвае БФЛА. Пры гэтым завяршаць спартыўную кар'еру не мае намеру і збіраецца выступіць на Алімпіядзе ў Токіа. Аб новай пасадзе і планах на будучыню ён распавёў газеце Прессбол.

- Іван, для цябе прапанова стаць у руля, трэба меркаваць, стала нечаканасцю?

- Усе ж ведаюць, што ў мяне былі зусім іншыя планы. Няма чаго і хаваць, што сумясціць кіруючую працу і падрыхтоўку да Гульняў вельмі складана. Пры гэтым я цаню тое, што людзі падтрымалі мяне і даверылі такую ​​пасаду. Я вельмі люблю лёгкую атлетыку і проста не маю права сысці ў бок у складаны перыяд. Тым больш, што маю кандыдатуру прапанаваў Вадзім Дзевятоўскі. Чалавек, з прыходам якога беларуская атлетыка выйшла на якасна новы ўзровень. Адмовіць яму - значыла папросту падставіць майго сябра і калегу, і ўсё тое, што ўдалося зрабіць яму і яго камандзе. Дарэчы, я разлічваю, што з дапамогай гэтай жа каманды ў мяне таксама атрымаецца рэалізаваць сваю ідэю і дамагчыся той мэты, якую паставіў для сябе яшчэ некалькі гадоў таму.

- Іншымі словамі, заканчваць кар'еру Іван Ціхан не збіраецца?

- Не, таму што, як мінімум, я браў на сябе адказнасць. Дзяржава траціць грошы на тое, каб я працягваў падрыхтоўку. Я павінен да канца выканаць свае абавязацельствы. Думаю, гэта будзе правільна ў дачыненні да ўсіх.

- Табе прапаноўвалі цалкам сканцэнтравацца на працы ў федэрацыі?

- Так. І, падкрэслю, ніхто не здымае з мяне адказнасці за агульны вынік. Але мы сядзем, пагутарым з калектывам, і прыйдзем да вырашэння, якое ўсіх задаволіць. У рэшце рэшт, усе разумеюць, што мая падрыхтоўка - гэта магчымы медаль на Алімпійскіх гульнях. Не тое, каб я загадзя яе сабе вешаю на шыю, але ж добрае выступленне щ Токіа - гэта таксама адна з важных мэтаў федэрацыі.

- Старшыня нацыянальнай федэрацыі, які ўдзельнічае ў Алімпіядзе і, тым больш, які стаіць на пастаменце. Гэта будзе гістарычны момант!

- Не зусім. Ёсць жа Дылшод Назараў, які выйграў золата ў кіданні молата на Алімпіядзе ў Рыа-дэ-Жанейра. Ён, акрамя выступленняў, з'яўляецца старшынёй федэрацыі лёгкай атлетыкі Таджыкістана і да таго ж яшчэ і намеснікам міністра спорту. Так што мне яшчэ ёсць, куды расці! Тут, вядома, важны момант у тым, які аб'ём работы трэба выконваць на той ці іншай пасадзе, і ў кожнага ён розны. Я не магу сказаць, наколькі сур'ёзная нагрузка ў Дылшода, але тое, што яму ўдалося пісьменна яе спланаваць і дамагчыся выдатнага выніку, - факт. Так што старшыні федэрацыі цалкам рэальна стаць алімпійскім чэмпіёнам.

- Пры належнай падтрымцы.

- Безумоўна. Таму Вадзім Дзевятоўскі цяпер трохі адпачне, прывядзе ў парадак здароўе, і пасля гэтага нашы дзверы дакладна не будуць для яго зачыненыя. Тым больш, што ў Вадзіма Анатольевіча ёсць велізарнае жаданне працаваць, ён - сябра Беларускай федэрацыі лёгкай атлетыкі.

- Праўда, што адной з умоваў тваёй згоды на пасаду старшыні БФЛА стала магчымасць фарміраваць кіраўніцтва так, як ты лічыш патрэбным?

- Вядома, калі прыходзіць новы кіраўнік, ён павінен сфарміраваць каманду, якая павінна працаваць так, як яму зручна. Гэта нармальная практыка, так што ўмоў, што хтосьці павінен быць у кіраўніцтве, а хтосьці - не, мне не ставілі. Не трэба шукаць ніякай падаплёкі і спрабаваць прынесці сюды палітыку. Той жа Дзевятоўскі - важная фігура не толькі ў спартыўным, але і ў грамадскім жыцці краіны. Ён вельмі шмат зрабіў, і той напрамак, які ён абраў і задаў у лёгкай атлетыцы, мы павінны захаваць і развіць.

- Ці не боязна вось так раптам брацца за такую маштабную працу?

- Я для сябе дакладна ведаю: боязна - не боязна, але калі ты любіш і жывеш нейкай справай, то павінен проста брацца і працаваць. Калі ты будзеш рабіць гэта шчыра, людзі ўбачаць гэта, і стаўленне будзе адпаведным. Жадаючыя судзіць, вядома, таксама знойдуцца, але ўсім мілы не будзеш.

- Некалькі гадоў таму Іван Ціхан ужо сканчаў кар'еру і станавіўся спартыўным чыноўнікам. Выходзіць, вопыт спатрэбіўся?

- Так, быў намеснікам старшыні гродненскай абласной структуры «Дынама». Лічы, таксама грамадскае аб'яднанне, яны займаюцца падобнай дзейнасцю. Але тады была крыху іншая сітуацыя. Я разумеў, што рана ці позна вярнуся ў спорт. Па-за залежнасці ад таго, будзе ў мяне падтрымка ці не. Блізкія людзі падзялялі маё імкненне. Так што я тады таксама працаваў, паралельна трэніраваўся і трэніраваў. Нагрузка была каласальная. Я разумеў, што гэта можа адбіцца і на здароўе, і на іншых аспектах жыцця, але рады, што ўдалося вытрымаць і заваяваць алімпійскі медаль. Адпрацаваў я ў «Дынама» нядоўга - паўтара года. Мой від спорту - індывідуальны, мець зносіны з вялікай колькасцю людзей не трэба. Быць кіраўніком - гэта іншае. Прыйшлося вучыцца разумець людзей, ствараць атмасферу. Мне было цікава, але ў нейкі момант зразумеў, што калі не спынюся прама зараз, падрыхтавацца да Алімпіяды будзе складана.

- Хто б тады сказаў, што праз некалькі гадоў Іван Ціхан узначаліць Беларускую федэрацыю лёгкай атлетыкі!

- Лічу, што ўсё, што ні адбываецца, - да лепшага. Нават калі прама цяпер такім яно не выглядае. І цяпер, як і тады, для мяне галоўнае - клопат пра людзей. Я з Гродна. У нашым рэгіёне шмат каталікоў, але шмат і мусульман. У мяне ёсць сябры - мусульмане. І нікому не прыходзіць у галаву лаяцца і біцца з-за таго, што адны вераць у Алаха, а іншыя - у Ісуса. І я перакананы, што ў любой жыццёвай сітуацыі трэба быць больш памяркоўнымі і паважлівей адзін да аднаго. Нават калі ў кожнага ёсць сваё ўласнае меркаванне па якіх бы там ні было пытаннях. Як ні круці, але ўсім нам прыйдзецца жыць у гэтай краіне.

- Сама змена кіраўніцтва федэрацыі менш, чым за год да Алімпіяды, можа паўплываць на падрыхтоўку і рэзультаты спартсменаў?

- У гэтай сітуацыі вельмі важна не нашкодзіць. Калі Вадзім Дзевятоўскі напісаў заяву аб сыходзе па стане здароўя, значыць, у яго былі на тое прычыны. Я яго блізка ведаю, мы заўсёды падтрымлівалі адзін аднаго, і я ўпэўнены, што без нагоды ён бы так не зрабіў. Пры гэтым у спартсменаў, на мой погляд, ёсць адна простая задача: прафесійна выконваць свае абавязкі і рухацца да пастаўленай мэты. Калі змена кіраўніцтва федэрацыі або нейкія яшчэ знешнія фактары могуць перашкодзіць ім на гэтым шляху, значыць, гэтым спартсменам варта задумацца, ці гатовыя яны да таго, каб выступаць на Алімпійскіх гульнях? Тым больш, што ніякіх сур'ёзных пераменаў у падрыхтоўцы, працы ці складзе федэрацыі не плануецца.

- Дэталі працы абмяркоўваліся з міністрам спорту?

- Мы сустракаліся. Міністр сказаў, што Вадзім Дзевятоўскі звярнуўся з такой просьбай. З ім усё абмеркавалі, ён прапанаваў маю кандыдатуру. Я, у сваю чаргу, патлумачыў свае абавязацельствы і спартыўныя мэты. Думаю, мы зразумелі адзін аднаго.

- У святле апошніх падзей многіх цікавіць пытанне аб магчымым дзяленні спартсменаў на «правільных» і «не правільных». Плануюцца нейкія «аргвысновы»?

- Няма такіх паняццяў: «угодныя» і «няўгодныя». Усе мы - людзі. У бацькоў жа не бывае любімых і не любімых дзяцей. Кожны лёгкаатлет з'яўляецца сябрам Беларускай федэрацыі і вялікай лёгкаатлетычнай сям'і.

- Гэта значыць, будзеш адстойваць?

- Натуральна, буду. Як жа інакш? Я не дзялю людзей па палітычных або якім-небудзь іншых поглядах. Лічу, што з кожным трэба размаўляць, абмяркоўваць. Лічу, што ў нашай лёгкаатлетычнай сям'і, як і ў любой іншай, усе пытанні трэба вырашаць унутры, спакойна. Так звычайна атрымліваецца хутчэй і з мінімальнымі стратамі.

- План на Алімпіяду для лёгкай атлетыкі - 2-3 медаля. гэта рэальна?

- Нерэальных рэчаў у гэтым жыцці няма. Магчыма, камусьці можа здацца, што цяпер, «пад шумок», можна паменшыць абавязацельствы, спаслацца на нейкія прычыны, «выбіць» льготы. Але справа ў тым, што загадваць наперад я наогул не люблю. Паспяховая будучыня - гэта заўсёды вынік добрай працы ў сучаснасці. І таму няма сэнсу лічыць і прагназаваць медалі. Калі зараз мы ўсё зробім добра, у будучыні таксама шкадаваць ні пра што не давядзецца.

- Тады скажы пра сябе: у мінулым сезоне выступіць так і не ўдалося, алімпійскага нарматыву да гэтага часу няма. Ёсць падстава для турботы?

- Нарматыву няма таму, што мы проста не можам выступаць і паказваць рэзультаты. Сэнсу трымаць арганізм у стане максімальнай гатоўнасці, выхадзіць на пік дзеля аднаго старту я не бачыў. Няма чаго хаваць: мне ўжо 44 гады. У гэтым узросце складана ўвесь сезон знаходзіцца на мяжы. Я бачыў, што арганізм адэкватна рэагуе на нагрузку. Я магу карэкціраваць і падладжваць методыку падрыхтоўкі пад магчымасці арганізма. Гэта значыць усё пад кантролем. Тыя рэзультаты, якія я паказваў, дазваляюць быць упэўненым, што я выканаю нарматыў, траплю на Алімпійскія гульні і буду там канкурэнтаздольным. У мінулым сезоне я выконваў запланаваны аб'ём нагрузак да таго моманту, пакуль не адбылася ўся гэтая сітуацыя з каронавірусам. Далей перагледзеў сваю падрыхтоўку. Так, у маладосці я мог у любы момант выйсці і кінуць. Прычым далёка. Гадоў 20 таму я б нават не задумваўся: “Заўтра чэмпіянат? Ды калі ласка!” Мне заўсёды было ў кайф спаборнічаць, праверыць як я гатовы, як магу кіраваць арганізмам і эмоцыямі. Але трэнер - Сяргей Літвінаў - заўсёды паўтараў мне, што трэба ацэньваць сітуацыю, уважліва сачыць за максімальнымі кідкамі, падладжвацца пад магчымасці арганізма. Так я і выбудоўваў падрыхтоўку, праўда, ніяк не чакаў такога вось павароту ў жыцці.

- Шмат хто ў табе бачылі прадаўжальніка тых методык і тых філасофій, якія ўкладваў у сваіх вучняў Сяргей Літвінаў. Цяпер ты бачыш сябе ў такой ролі?

- Я агучваў гэта і Вадзіму Дзевятоўскаму, і Сяргею Кавальчуку, і кіраўнікам гродзенскіх спартыўных структур: будзе вельмі шмат карысці, калі я працягну трэнерскую кар'еру. У мяне велізарны досвед, і я проста не маю ніякага права гэты вопыт бязмэтна закапаць у зямлю. Я павінен яго камусьці перадаць. Нават калі напішу нейкую навуковую працу, выдам кнігу - усё гэта будзе не тое. Усё роўна будзе пэўнае скажэнне: кожны зразумее і зробіць па-свойму. Многія нюансы ў кнізе проста немагчыма апісаць. Прасцей і лепш знайсці такога спартсмена, якому на практыцы можна было б перадаць усё, што я ведаю і ўмею. Памятаецца, Вадзім Дзевятоўскі, калі толькі пачынаў кіраваць федэрацыяй, паспяваў трэніраваць Юру Шаюнова. Цалкам магчыма, калі я асвоюся на новай пасадзе і здолею наладзіць працу, таксама паспрабую перадаць камусьці хаця б верхавіну сваіх ведаў. Ды і лёс жа непрадказальны. У 2008-м годзе я не мог выказаць здагадку, якія мяне чакаюць выпрабаванні, у 2012 годзе жыццё таксама рыхтавала для мяне непрадказальныя павароты. Так што я гатовы да любых рашэнняў, калі яны не супярэчаць маім поглядам, прынцыпам і сумленню.

Крыніца: pressball.by