Навіны
ТАКІЯ РОЗНЫЯ. ХТО З СУСВЕТНЫХ ЛІДАРАЎ ВЫЗНАЧЫЎСЯ НЕ ТОЛЬКІ Ў “КАРОННЫМ” ВІДЗЕ?
25 Ноября 2020
251


Шлях на вяршыню бывае цярністы і непрадказальны. Нярэдка на гэтай дарозе прыходзіцца змяніць не толькі трэнераў або метады падрыхтоўкі, але нават від праграмы. Пачаць з нуля і ў зусім новай якасці. І таму часам у біяграфіях нават у прызнаных лідараў хай і нячаста, але можна знайсці зусім нечаканыя старонкі.


Для большасці неазнаёмленых у тонкасці падрыхтоўкі і фізіялогіі кідальнікі – магутныя і габарытныя атлеты. З тых, што ў дзяцінстве могуць разлічваць толькі на месца ў варотах у дваровым футбольным матчы. Але на практыцы ўсё куды цікавей. Напрыклад, вядомы эстонскі кідальнік кап’я Магнус Кірт. На чэмпіянаце Еўропы ў Берліне ён, нагадаем, быў трэцім, на чэмпіянаце свету ў Катары – другім. Асабісты рэкорд – 90.61! Выглядае ўражліва, і наўрад ці можна ўспомніць, што пачынаў эстонец са скачкоў. Прычым, паспеў паспрабаваць усе віды і дамагчыся адносна нядрэнных рэзультатаў. Больш за тое, у сезоне 2009-2010 гадоў, ва ўзросце 19-20 гадоў ён прымудраўся сумяшчаць усе віды лёгкаатлетычнай праграмы разам, а яго рэзультат у вышыні – 2.10, цяпер бы ўваходзіў у еўрапейскую дваццатку. Дарэчы, з сусветных лідараў паскакаць у вышыню, хоць і з больш сціплымі рэзультатамі, паспелі літовец Эдзіс Матусевічус і, між іншым, немец Томас Ролер.


У дзяўчат тут таксама можна знайсці цікавыя ператварэнні. Зразумела, што добры разгон для кідальнікаў кап’я – карысная звычка, але дзяўчыны, накшталт Ніколы Агароднікавай з Чэхіі і немкі Крысцін Хуссонг і на дарожцы б не згубіліся. Агароднікава, што не дзіўна, у кап’ё прыйшла з мнагаборства. Але галоўным козырам для яе заставаўся бар'ерны спрынт. На міжнародным узроўні цяперашняя ўладальніца ўзнагароды чэмпіянату Еўропы і пераможца Брыльянтавай лігі ў кіданні кап’я бегала 11 гадоў. У лепшым сезоне разагналася да 13.75 секунды. Да хуткасцяў Эльвіры Герман або Аліны Талай, вядома, не дацягвала, але на мінулым чэмпіянаце Беларусі была б за крок ад п'едэстала. І, як мінімум, гэта незвычайна на фоне саперніц. Сярод іх ёсць тыя, хто паспеў правесці пару-тройку стартаў у скачках або спрынце, але ўсе яны, у найлепшым выпадку, паспявалі паралельна з кап’ём праявіць сябе хіба што ў штурханні ядра.

Самі штурхальнікі, праўда, асаблівай разнастайнасцю не радуюць. Зразумела, што пераважная большасць сумяшчалі і сумяшчаюць дыск і молат: балазе, тэхніка можа быць падобная. Камусьці атрымоўваецца на нядрэнным узроўні кідаць яшчэ і молат. Самае яркае выключэнне – амерыканка Чэйс Або. Цяпер яна – адна з самых перспектыўных штурхальніц свету з асабістым рэкордам на ўзроўні 19.68, але ў яе кар'еры быў перыяд, калі яна, навучаючыся ў каледжы, бегала спрынт. І на «сотні», між іншым, разганялася да 12.29 секунды. Нагадаем, на чэмпіянаце Беларусі ў гэтым годзе хутчэй беглі толькі чатыры спартсменкі...


У малатабойцаў, дарэчы, з разнастайнасцю таксама небагата, але цікавыя персанажы і гісторыі сустракаюцца. Венгр Бенсі Халаш, напрыклад, акрамя дасягненняў з молатам, дыскам і ядром, мае вопыт спаборніцтваў у бегу і скачках у даўжыню. Было гэта, вядома, даўно, але пры гэтым паказаныя Бенсі яшчэ ў 13 гадоў рэзультат 5.78 метра, на фоне аднагодкаў выглядалі цалкам аптымістычна, і Халаш папросту мог паспрабаваць развівацца ў гэтым кірунку. Праўда, як бы ў гэтым выпадку склалася б яго кар'ера, мы ўжо не даведаемся, а ў сектары для кідання молата ён, аб'ектыўна, можа стаць адным з найлепшых. Дарэчы, нядрэнныя віды на кар'еру ў скачках былі і ў кідальніцы дыска з Германіі Клаўдзін Віты. Асабістым рэкордам дзяўчыны ў даўжыні да гэтага часу значацца паказаныя ў 2013 годзе 5.79 метра, і гэта, на секундачку, дзесьці ў ліку 6-7 наймацнейшых у Беларусі. Пры гэтым Клаўдзін на той момант было ўсяго 17 гадоў, і за два гады да гэтага яна была блізкая да таго, каб выбегчы з 13 секунд на сотні. У выніку выбрала дыск, і ўжо дакінула яго да адзнакі 66.64 метра (17.90 – у штурханні ядра). Крыху слабейшыя вынікі ў скачках (праўда, у вышыню) былі ў італьянкі Дэйсі Асаку, але і яе паказаныя ў мінулым, між іншым, годзе 1.72 метра выглядаюць салідна, калі ўспомніць, што ў сектары для кідання дыска гэтая дзяўчына ўжо паказвае вынікі ў раёне 61.69 метра і была пятай на чэмпіянаце Еўропы ў Берліне!


У скачках – сумежных і пагранічных рэзультатаў куды больш (што цалкам зразумела). Вядома, ледзь ці сярод лідараў тут можна сустрэць былых штурхальнікаў ядра (зваротны пераход у гэтым выпадку ідзе куды складаней), але вось махнуцца месцамі са спрынтарамі або мнагаборцамі маглі б многія. З беларусак у свой час, напрыклад, нядрэнна скакала ў даўжыню Кацярына Паплаўская, у найлепшым сезоне – 2012 года – даляцела да адзнакі 6.38 метра, а пасля пераключылася толькі на спрынт і бар'еры. Спрынтарскія дасягненні ёсць у скакухі Вольгі Сударавай. Афіцыйны асабісты рэкорд (зразумела, што на трэніроўках скачуць усе) у скачках у даўжыню – 7.08 метра – маецца ў аднаго з найлепшых спрынтараў краіны – Юрыя Забалотнага, у памяшканнях да 7.19 на 60 метрах разганяўся найлепшы на сёння скакун у даўжыню Уладзіслаў Булахаў, а ў яго галоўнага саперніка – Арцёма Гурына, на гэтай дыстанцыі найлепшы рэзультат і зусім 6.95 секунды! Але яшчэ больш эфектна такія сумяшчэнні выглядаюць, калі гаворка заходзіць аб сусветных лідарах.


Так, напрыклад, наймацнейшы на сёння «вышыннік» – Мутаз Баршым з Катара яшчэ 10 гадоў таму бег 110 метраў з бар'ерамі крыху павольней прызёраў чэмпіянату Беларусі (15.02), хутчэй чатырохгадовай даўніны асабістага рэкорда расіяніна Міхаіла Акіменка (7.92) 60 метраў з бар'ерамі ў Беларусі ў мінулым лютым бег толькі Віталь Парахонька (і на «дзясятку» павольней – Віктар Сінкавец). Дарэчы, нямала экс-бар'ерыстак можна адшукаць сярод вышынніц. Праўда, да сур'ёзных хуткасцяў разагнацца яны так і не паспелі, пераключыўшыся на скачкі.


Фантастычны вынік на стометроўцы (праўда, афіцыйна не зафіксаваны) мае рэкардсмен свету ў скачках з шастом Armand Duplantis. Шмат у чым менавіта таму, што стомятроўку на афіцыйных стартах яшчэ два гады таму ён бег за 10.57 (!), Швед у выніку перапісаў рэкорд свету Сяргея Бубкі, які лічыўся вечным (6.15 летам і 6.18 у памяшканні). Зразумела, што бацька спрынтарскай кар'еры для сына і блізка не бачыў, але рэзультат, тым не менш, застаўся. Mondo, дарэчы, нават у бейсбол пагуляць паспеў :-)


Толькі чатыры гады таму пераключыўся на скачкі з шастом амерыканец Мэт Людвіг, які да гэтага думаў аб кар'еры мнагаборца і паспеў разагнацца на стометроўцы да 11.16 секунд, а француз Рэно Лаввеліні ў свой час меў тут 11.04, і, між іншым, збіраў у дзесяціборстве 6676 ачкоў. Сярод лідараў у беларускім спрынце быў бы кітаец Чангчжу Хуанг. Прычым свой асабісты рэкорд на сотні – 10.71 секунды – ён перапісаў акурат у гэтым годзе, пры гэтым у сектары для скачкоў у даўжыню устанавіўшы дасягненне 8.33 метра! Зрэшты, спрынт і гарызантальныя скачкі звязаныя цесна, а топавыя спартсмены з верхняй частцы сусветнага рэйтынгу папросту маглі б кінуць выклік шматлікім "чыстым" спрынтарам. Японец Юкі Хашыока, напрыклад, на сотню ў афіцыйным фармаце выйшаў толькі ў гэтым сезоне (да гэтага расскакаўся ў даўжыню да 8.32 метра), і дэбют аказаўся ўражлівым. 10.53 на першым і адзіным старце – універсітэцкіх спаборніцтвах у Сетагайе – выглядаюць крута. У Беларусі хутчэй гэтым летам беглі толькі Юрый Забалотны ды Стас Дарагакупец. Дарэчы, у Тайяя Гэйла з Ямайкі і зусім 10.42, а ў паўднёваафрыканца Чэсвіла Джонсана – 10.26 секунды.

Незвычайныя сюжэты здараюцца ў бар'ерыстаў. Від гэты – складана-тэхнічны, які патрабуе сур'ёзнай працы і ледзь ці дапускае распылення ўвагі. Сумяшчаюць «гладкія» дыстанцыі з бар'ернымі літаральна ўсе, але вось убачыць бар'ерыстак у сектары для скачкоў у вышыню даводзіцца нячаста. Нават мнагаборкі, якія вырашаюць сканцэнтравацца на адным з відаў праграмы, часцей за ўсё спыняюцца на скачках або больш доўгіх гладкіх дыстанцыях, чым выбіраюць бар'еры. Тым не менш, такія гісторыі ёсць нават сярод сусветных лідараў. З мнагаборства пачынала, напрыклад, леташняя чэмпіёнка свету і ўладальніца алімпійскага срэбра – амерыканка Ніа Алі.


Прычым, свой рэкорд у мнагаборстве – 5870 ачкоў – яна ўстанавіла ў тым жа годзе, калі і заваявала срэбра Алімпіяды ў Рыа – у 2016-м. Годам раней асабісты рэкорд у сяміборстве аформілі немка Сіндзі Роледэр і галандка Надзін Вісэр. Між іншым – 6055 і 6467 адпаведна! І да таго часу найлепшае дасягненне Роледэр на бар'ернай «сотні» раўнялася 12.59 секундам. А ў даўжыню далей Вісэр у Беларусі дагэтуль скачуць толькі лідары – Настасся Мірончык-Іванова ды, магчыма, Віялета Скварцова. Тут, дарэчы, можна ўспомніць і Дафне Схіпперс. Галандка, якая выйграла срэбра на дыстанцыі 200 метраў на мінулай Алімпіядзе, два тытула і тры медалі чэмпіянатаў свету і цэлую калекцыю – з чэмпіянатаў Еўропы, адну са сваіх узнагарод з чэмпіянатаў свету заваявала ў мнагаборстве – у Маскве 2013 года, сабраўшы 6477 балаў! Ды і ў некаторых відах магла б бліскаць: найлепшае дасягненне Дафне ў скачках у вышыню – 1.80 метра, а ў даўжыні – 6.78!


Медалі юніёрскага і маладзёжнага чэмпіянатаў Еўропы Лука Козак з Венгрыі выйграла ў бар'ерным спрынце, але пры гэтым магла быць у прызёрах і сярод скакух у даўжыню. У 14 гадоў яна ўжо падбіралася да адзнакі ў 4.70 метра і падавала вялікія надзеі. За 6 метраў ляцела Брытані Андэрсан з Ямайкі, за 6,19 (!), Праўда, з ветрам, які не трапіў у нарматыў, – нігерыйка Тобі Амусан пакінула ў Катары Эльвіру Герман без фіналу чэмпіянату свету. І калі гарызантальныя скачкі з бар'ерамі яшчэ худа-бедна суадносяцца, то вось асабісты рэкорд у 2.14 метра амерыканца Гранта Хэллаўэя некалькі вылучаецца. Вышыню гэтую ён узяў у 17 гадоў і, шчыра кажучы, у гэтай узроставай катэгорыі ў сусветным маштабе гэта – гарантаванае месца ў топ-10. Пры гэтым Хэллаўэй вырашыў не падымаць вышыню, а засяродзіцца на спрынце. Не пралічыўся: у мінулым годзе ён ужо стаў чэмпіёнам свету і мае ўсе шанцы працягнуць поспех пасля заканчэння пандэміі. Сягоння 110 з бар'ерамі Хэллаўэй пралятае за 12.98 секунды, пры гэтым асабісты рэкорд у скачках у даўжыню ў яго – 8.17 метра! Дарэчы, на 2.10 у вышыню паспеў узляцець і японец Шунгуя Такаяма. Праўда, апошнія тры гады скачкамі ён «не балуецца».

КАЛЕНДАРЬ МЕРОПРИЯТИЙ
ИНФОРМАЦИОННЫЕ ПАРТНЕРЫ